Wspólny majątek małżonków powstaje z momentem zawarcia związku małżeńskiego, o ile nie została zawarta umowa majątkowa małżeńska, zwana potocznie intercyzą. W przypadku braku takiego porozumienia, z mocy prawa między małżonkami powstaje ustrój wspólności majątkowej. Obejmuje on wszelkie składniki majątkowe nabyte przez oboje małżonków w trakcie trwania małżeństwa, niezależnie od tego, które z nich formalnie było nabywcą.
Do wspólnego majątku zalicza się między innymi dochody z pracy, działalności gospodarczej, wynagrodzenie za pracę, jak również środki zgromadzone na rachunku bankowym czy nabyte składniki majątku trwałego, np. nieruchomości. W odróżnieniu od tego, majątkiem osobistym każdego z małżonków pozostają przedmioty nabyte przed zawarciem małżeństwa, darowizny i spadki, a także rzeczy służące wyłącznie do zaspokajania osobistych potrzeb.
Jakie sposoby podziału majątku są możliwe?
Istnieją zasadniczo dwie drogi podziału majątku po rozwodzie: umowna oraz sądowa. Pierwsza z nich wymaga zgodnego porozumienia między małżonkami i polega na zawarciu umowy o podział majątku. Taki dokument może być sporządzony w dowolnej formie, jednak jeśli w skład majątku wchodzi nieruchomość, konieczne będzie zawarcie aktu notarialnego. Umowny podział pozwala uniknąć wieloletnich postępowań sądowych i często jest wykorzystywany w sytuacjach, gdy strony potrafią ze sobą współpracować.
W przypadku braku porozumienia, konieczne staje się wszczęcie postępowania sądowego. Podział wtedy dokonywany jest na drodze sądowej, co może trwać nawet kilka lat – w zależności od stopnia skomplikowania sprawy i konfliktów między stronami. Postępowanie to wymaga przedstawienia przez strony szczegółowej dokumentacji dotyczącej składników majątku, ich wartości oraz okoliczności związanych z ich nabyciem.
Jak wygląda podział majątku w sądzie?
Postępowanie sądowe dotyczące podziału majątku wspólnego rozpoczyna się na wniosek jednego z byłych małżonków. Wniosek ten powinien zawierać wykaz składników majątku oraz propozycję ich podziału. Jeśli strony nie są zgodne co do wartości poszczególnych przedmiotów, sąd może zlecić powołanie biegłego rzeczoznawcy w celu ich wyceny, co dodatkowo wydłuża całe postępowanie i wpływa na jego koszt.
Sąd dzieli majątek zazwyczaj po połowie, jednak możliwe jest także dokonanie nierównego podziału, jeśli przemawiają za tym ważne okoliczności, np. rażące niedbalstwo lub długotrwała separacja majątkowa małżonków przy jednoczesnym prowadzeniu osobnych gospodarstw domowych. W przypadku orzekania o podziale, sąd może przyznać poszczególne składniki jednemu z małżonków z obowiązkiem spłaty drugiej strony.
Co z kredytem hipotecznym po rozwodzie?
Jednym z najtrudniejszych aspektów podziału majątku jest sytuacja związana z kredytem hipotecznym. W przeciwieństwie do majątku, zobowiązania kredytowe nie podlegają automatycznemu podziałowi. W przypadku rozwodu oboje małżonkowie nadal pozostają solidarnie odpowiedzialni wobec banku za spłatę zobowiązania, niezależnie od ustaleń między sobą.
Podczas podziału majątku małżonkowie mogą zawrzeć porozumienie, w którym jedno z nich przejmuje nieruchomość i zobowiązuje się do dalszej spłaty kredytu, jednak dla banku nie jest to wiążące. Aby jeden z małżonków został formalnie zwolniony z kredytu, konieczne jest uzyskanie zgody instytucji finansowej na przejęcie długu przez drugą stronę lub podpisanie nowej umowy kredytowej.
Jak uniknąć konfliktów przy podziale majątku?
Najlepszym sposobem na uniknięcie sporów podczas podziału majątku jest dokładna dokumentacja oraz próba rozwiązania sprawy w sposób polubowny – poprzez mediację lub zawarcie umowy o podział majątku. Mediacja, prowadzona przez bezstronnego mediatora, pozwala na spokojne przeprowadzenie negocjacji i często stanowi alternatywę dla długotrwałego postępowania sądowego.
Doskonałym narzędziem zapobiegającym konfliktom w przyszłości jest wcześniejsze zawarcie intercyzy, która precyzyjnie reguluje kwestie własności i rozdzielności majątkowej już na początku małżeństwa. Choć decyzja o podpisaniu takiego dokumentu przed ślubem może być postrzegana jako brak zaufania, w praktyce chroni obie strony przed wieloma komplikacjami związanymi z ewentualnym rozwodem.
Artykuł powstał przy współpracy z prawnik-katowice.pl.
